Monsternames in de AGF-sector structurele controles onder accreditatie

Risicoanalyse en toezicht in AGF

De AGF-sector (aardappelen, groenten en fruit) staat onder streng toezicht met betrekking tot residuen van gewasbeschermingsmiddelen. Certificeringsschema's zoals PlanetProof en GlobalG.A.P. verplichten telers tot deelname aan bemonsteringsprogramma's voor pesticideonderzoek. 

Deze zijn gekoppeld aan wettelijke normen zoals Verordening (EG) nr. 396/2005 (MRL's) en worden uitgevoerd volgens de monsternameprotocollen uit EU-richtlijn 2002/63/EG.

TLR International Laboratories is voor zowel de monstername als de laboratoriumanalyse geaccrediteerd onder ISO/IEC 17025 (RvA L059). Hierdoor kunnen telers, ketenregisseurs en retailers rekenen op betrouwbare, herleidbare resultaten.

Verschillen tussen koude grond en kassenteelt

• Koude grond: Groenten zoals prei, wortelen of kolen worden bemonsterd in het open veld. Bepaalde residuen zijn hier gevoeliger voor afbraak, bijvoorbeeld bij neerslag of sterke UV-invloed.
• Kassen: Producten zoals tomaten, paprika's of aardbeien vragen om een ander monsterstrategie, waarbij ook gewasbeschermingsmiddelen via substraatteelt relevant kunnen zijn.

TLR hanteert geaccrediteerde bemonsteringsprocedures en zorgt ervoor dat monsters:

• representatief zijn voor het perceel of de kas,
• niet worden gewassen of geconditioneerd vóór analyse,
• direct gekoeld worden getransporteerd (om degradatie te voorkomen),
• binnen afgesproken tijd worden geanalyseerd.

Bij zacht fruit zoals bessen of frambozen is deze timing cruciaal: bepaalde actieve stoffen zoals chloorthalonil breken snel af bij kamertemperatuur. Dit vereist een strakke logistieke afstemming met de teler en monstername op afspraak.

Certificeringsprogramma's: eisen en frequenties

Zowel PlanetProof als GlobalG.A.P. vereisen dat:

• monsters worden genomen door onafhankelijke, geaccrediteerde monsternemers,
• er jaarlijks een vastgesteld aantal telers per gewasgroep wordt geselecteerd,
• analyse plaatsvindt op een uitgebreide set actieve stoffen (soms >700),
• de resultaten worden gekoppeld aan traceerbare batch- of locatienummers,
• retailers of exporteurs extra certificaten kunnen eisen voor markttoegang.

Een voorbeeld: bij tomatenteelt onder glas is het verplicht om minimaal één monster per jaar te analyseren op meer dan 700 actieve stoffen - TLR voert deze analyse uit onder accreditatie L059.

Praktisch verloop van de monstername

De bemonstering gebeurt altijd op afspraak en verloopt als volgt:

1. Afstemming met teler of ketencoördinator
2. Inmeten en registreren van het perceel of teeltlocatie
3. Monstername conform protocol (hoeveelheid, randomisatie, verpakking)
4. Transport in koeling met unieke sample-ID
5. Analyse op basis van LC-MS/MS of GC-FID
6. Rapportage met normvergelijking, certificeringstoets en traceerbaarheid

TLR rapporteert conform de eisen van ketenschema's, retailprotocollen en RvA-accreditatie.

Waarom structureel bemonsteren?

Systematische bemonstering levert meer op dan alleen een analysecertificaat:

• risicoprofielen per gewas worden beter voorspelbaar,
• onbewuste contaminatie of verboden middelen worden vroeg gesignaleerd,
• het auditdossier wordt sterker en betrouwbaarder,
• afwijkingen kunnen herleid worden naar teeltmomenten of perceelniveau,
• correctieve maatregelen kunnen gericht worden toegepast.

Voor telers betekent dit minder kans op blokkades of uitval in de keten.

Afsluiting

Professionele monstername is een onmisbare schakel in de borging van voedselveiligheid binnen de AGF-keten. Door bemonstering op afspraak te koppelen aan sectorale monitoringprogramma's en geaccrediteerde analyses, ontstaat een ketenbrede aanpak waarin risico's tijdig gesignaleerd en beheerst worden.